Αυτή την εβδομάδα καταρρίπτω μερικές κοινές παρανοήσεις για τη Μοντεσσόρι τα πρώτα χρόνια. Αναφέρω αυτές τις λανθασμένες αντιλήψεις γιατί πολύ συχνά βλέπω ανθρώπους να απορρίπτουν τη Μοντεσσόρι για λόγους που δεν είναι καν αληθινοί. Πιστεύω απόλυτα ότι κάθε οικογένεια επιλέγει τη φιλοσοφία ανατροφής που λειτουργεί καλύτερα γι ‘αυτήν, αλλά ελπίζω ότι όλοι πρώτα έχουν τις σωστές πληροφορίες για τις επιλογές τους και μετά διαλέγουν από εκεί! Ελπίζω ότι αυτό θα βοηθήσει στην αποσαφήνιση ορισμένων από τα hot button Montessori θέματα τα πρώτα χρόνια.
1. Τα παιδιά έχουν απόλυτη ελευθερία
Είναι αλήθεια ότι η ανεξαρτησία είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της Μοντεσσόρι. Το να παρέχουμε επιλογές στα μικρότερα παιδιά και να κάνουμε τα σπίτια μας προσβάσιμα προωθούν τις ικανότητές τους, την αυτοπεποίθηση και τα κίνητρά τους. Ωστόσο, δίνουμε στα παιδιά μας ανεξαρτησία μέσα σε ξεκάθαρα και ασφαλή όρια, με τρόπους κατάλληλους για την ηλικία. Αυτήν την ονομάζουμε ελευθερία εντός ορίων. Προσφέρουμε επιλογές και θέτουμε σαφή όρια. Τα μικρά παιδιά θέλουν προβλεψιμότητα και να γνωρίζουν ότι οι ενήλικες έχουν τον έλεγχο και ότι το περιβάλλον τους είναι ασφαλές. Όταν λαμβάνουν μικτά μηνύματα σχετικά με τα όριά τους, δοκιμάζουν για να δουν τι είναι και τι δεν είναι αποδεκτό μέχρι να νιώσουν ότι είναι σε θέση να προβλέψουν ξανά το περιβάλλον τους.
Για παράδειγμα, ελευθερία είναι το πόσο να τρώτε τα γεύματα. Ένα όριο είναι να καθόμαστε ενώ τρώμε και να αποφασίζουν οι μεγάλοι τι φαγητό προσφέρεται. Ελευθερία είναι η επιλογή των βιβλίων που θα διαβάσετε πριν τον ύπνο. Ένα όριο είναι ότι διαβάζουμε τρία βιβλία. Μια ελευθερία τρέχει και παίζει όσο δυνατά θέλουν. Ένα όριο είναι όπου συμβαίνει αυτό το είδος τρεξίματος και παιχνιδιού (εκτός).
2. Το ράφι είναι το πιο σημαντικό μέρος του Μοντεσσόρι
Ψάχνοντας στο Διαδίκτυο, μπορεί να φανεί ότι τα υλικά στα ράφια μας είναι το κύριο επίκεντρο του τρόπου με τον οποίο εξασκούμε το Montessori στο σπίτι, αλλά αυτό απέχει πολύ από την περίπτωση. Το Montessori δεν ορίζεται από το ράφι.
Το πιο σημαντικό υλικό στο περιβάλλον σας είστε ΕΣΥ. Η προετοιμασία είναι το πρώτο βήμα σε οτιδήποτε κάνουμε στο Μοντεσσόρι. Η γλώσσα, η στάση και η ανταπόκρισή μας στα παιδιά μας επηρεάζουν περισσότερο από οτιδήποτε στο ράφι τους.
Το Montessori είναι επίσης για τη μάθηση με όλες τις αισθήσεις μας δεσμευμένες. Έχει να κάνει με τη μάθηση μέσω της κίνησης, τη μάθηση μέσω των χεριών μας, και πάνω από όλα, είναι η μάθηση για τον όμορφο φυσικό κόσμο στον οποίο ζούμε. Το πιο πλούσιο μαθησιακό περιβάλλον που μπορούμε να προσφέρουμε στα παιδιά μας δεν είναι το ράφι τους στο σπίτι, αλλά ο φυσικός κόσμος γύρω μας.

3. Τα παιδιά μας τρώνε και παίζουν μόνα τους
Ενώ ενθαρρύνουμε τα νεογνά και τα νήπια να τρώνε στερεές τροφές σε ένα μικρό τραπέζι απογαλακτισμού, δεν ενθαρρύνουμε να τρώνε μόνα τους. Ένα μικρό τραπέζι ενθαρρύνει την ανεξαρτησία μπαίνοντας και σηκώνοντας την καρέκλα καθώς και μειώνει τις συμπεριφορές ρίψης και πτώσης καθώς δεν υπάρχει τόσο μακριά για να πέσει το φαγητό. Στην νηπιακή ηλικία, το τραπέζι απογαλακτισμού προσφέρει έναν τρόπο στα παιδιά να στήσουν το δικό τους τραπέζι και να σερβίρουν το δικό τους σνακ. Τα μωρά και τα νήπια μας δεν κάθονται εδώ μόνα τους όμως. Συνήθως καθόμαστε στο πάτωμα ή σε ένα μικρό μαξιλάρι και τα ενώνουμε. Συχνά χρησιμοποιούμε επίσης ένα παιδικό καρεκλάκι για οικογενειακά δείπνα και γεύματα που φτάνει μέχρι την κουζίνα ή την τραπεζαρία μας.
Ομοίως, είναι αλήθεια ότι ενθαρρύνουμε το ανεξάρτητο παιχνίδι καθώς επιτρέπει στα παιδιά μας να συγκεντρωθούν, να λύσουν προβλήματα, να γίνουν δημιουργικά και να εκπληρώσουν τα δικά τους ενδιαφέροντα. Ωστόσο, είναι πάντα ισορροπημένο με το χρόνο μαζί. Συχνά καθόμαστε ακριβώς δίπλα τους καθώς εξερευνούν τα παιχνίδια μόνοι τους και τους μιλάμε όταν μας αναζητούν σχόλια, ετικέτες ή συνομιλία. Περνάμε επίσης ποιοτικό χρόνο μαζί τους κατά τη διάρκεια μεταβάσεων, όπως η πάνα ή η τουαλέτα, το ντύσιμο, η προετοιμασία φαγητού και ο καθαρισμός. Αν και όχι πάντα στις φωτογραφίες, η Μοντεσσόρι αφορά τόσο τη σύνδεση όσο και τη συγκέντρωση.

4. Δεν επιτρέπεται το παιχνίδι με προσποίηση
Ενώ είναι αλήθεια ότι η φαντασία αποθαρρύνεται τα πρώτα χρόνια, δεν είναι αλήθεια ότι αποθαρρύνεται το παιχνίδι που προσποιείται.
Ένας λόγος για τον οποίο μπορεί να αισθάνεται σαν να αποθαρρύνεται το παιχνίδι που προσποιείται είναι λόγω της έμφασης στην πραγματικότητα έναντι της φαντασίας. Στο Montessori ενθαρρύνουμε πραγματικές δραστηριότητες που διδάσκουν στα παιδιά τον κόσμο στον οποίο ζούμε και τους δίνουν πλούσιες αισθητηριακές εμπειρίες. Επίσης, κλίνουμε προς βιβλία και υλικά που βασίζονται στην πραγματικότητα. Όταν τα μικρά παιδιά διαβάζουν βιβλία που περιγράφουν αληθινά μέρη, ανθρώπους και ζώα, αναπτύσσουν μια αίσθηση θαυμασμού για τον κόσμο στον οποίο ζούμε. Τα βιβλία που βασίζονται στην πραγματικότητα βοηθούν να εξηγηθεί ο ήδη γιγάντιος κόσμος στον οποίο ζούμε.
Όταν αφήνουμε τα μικρά παιδιά να κάνουν το δικό τους παιχνίδι προσποίησης, τα βλέπουμε να δημιουργούν σκηνές μόνα τους. Αυτές οι σκηνές μιμούνται αυτό που βλέπουν στον πραγματικό κόσμο και στα βιβλία τους. Το παιχνίδι προσποίησης τους προσφέρει έναν τρόπο να δουλέψουν μέσα από νέες εμπειρίες και να δοκιμάσουν νέες. Όταν παρέχουμε σε νήπια και μικρά παιδιά ό,τι έχει να προσφέρει ο πραγματικός κόσμος, το προσποιητικό παιχνίδι τους γίνεται πιο πλούσιο και πιο διασκεδαστικό για αυτά. Μερικές φορές προσποιείται ότι το παιχνίδι είναι με κουκλόσπιτα και άλλες φορές χρησιμοποιεί τα ίδια τα υλικά του ραφιού με δημιουργικό τρόπο.

5. Τα παιδιά της Μοντεσσόρι δεν είναι κοινωνικά
Είναι αλήθεια ότι τα παιδιά δεν αναγκάζονται να μοιράζονται τη Μοντεσσόρι. Επίσης δεν αναγκάζονται να παίζουν με άλλους. Αντίθετα, αφήνουμε το παιδί να αποφασίσει αν θα παίξει μόνο του ή με άλλους. Υπάρχουν πάντα ευκαιρίες και για τους δύο σε μια τάξη Montessori. Εμείς οι ίδιοι διαμορφώνουμε την καλοσύνη και τη συμπόνια. Δίνουμε στα παιδιά την ευκαιρία να συνεργαστούν και να επιλύσουν μόνα τους τις συγκρούσεις.
Συχνά οι άνθρωποι αναδεικνύουν την κοινωνική πτυχή όταν τα παιδιά είναι απλώς νήπια. Τα νήπια δεν είναι ακόμα κοινωνικά όντα. Αν και τα νήπια απολαμβάνουν να βρίσκονται κοντά σε ανθρώπους, ειδικά με μέλη της οικογένειας, συνήθως συμμετέχουν σε παράλληλο παιχνίδι – παίζοντας δίπλα και όχι με συνομηλίκους. Τα παιδιά έχουν κοινούς στόχους στο παιχνίδι τους μέχρι την ηλικία των 4 ετών. Η κατανόηση της τυπικής κοινωνικής ανάπτυξης προσαρμόζει τις προσδοκίες μας για το κοινωνικό παιχνίδι των παιδιών και τα αφήνει να ηγηθούν.
6. Τα παιδιά αναγκάζονται να κάνουν δουλειές
Μερικές φορές οι άνθρωποι βλέπουν νήπια να πλένουν παράθυρα ή 3χρονα να σκουπίζουν το πάτωμα και νομίζουν ότι αυτό τους έχει επιβληθεί. Αντίθετα, το καθάρισμα είναι κάτι που μοντελοποιούμε και ενσωματώνουμε στους καθημερινούς μας ρυθμούς. Είναι κάτι στο οποίο τα μικρά παιδιά θέλουν πραγματικά να είναι μέρος. Στο Μοντεσσόρι, προσκαλούμε ακόμη και τα μικρότερα νήπια να συμμετάσχουν μαζί μας καθώς προχωράμε στις καθημερινές μας εργασίες. Τα νήπια νιώθουν ότι τους εκτιμούν και τους βοηθούν όταν γίνονται μέρος αυτών των σημαντικών εργασιών.
Καθώς τα παιδιά φτάνουν στην προσχολική ηλικία, ενθαρρύνουμε τον καθαρισμό του εαυτού τους, π.χ. όταν κάνουμε μια διαρροή, τη σκουπίζουμε. Ο στόχος δεν είναι να «κάνουμε τα παιδιά καθαρά» αλλά μάλλον να ενσταλάξουμε το αίσθημα της προσωπικής ευθύνης, να φροντίζουμε το κοινό μας περιβάλλον και να μάθουμε να εργαζόμαστε μαζί ως οικογένεια ή κοινότητα. Το μοντελοποιούμε μόνοι μας και βοηθάμε ο ένας τον άλλον όπως χρειάζεται.